Inhoud

• Wat doet anakinra en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik anakinra gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

anakinra

Anakinra onderdrukt afweerreacties van het lichaam. Het behoort tot de interleukine-remmers. Anakinra is een zogenaamde biological. Dit betekent dat het door levende cellen in celkweken wordt gemaakt.

Artsen schrijven het voor bij reumatoïde artritis, bij bepaalde koortsaanvallen (CAPS), bij familiaire mediterrane koorts (FMF), bij ernstige COVID-19 (corona), jeugdreuma (juveniele idiopathische artritis, JIA) en bij een speciale vorm van jeugdreuma, namelijk de ziekte van Still.

Wat doet anakinra en waarbij gebruik ik het?

Reumatoïde artritis

Verschijnselen
Reumatoïde artritis (RA) is een ontsteking van de gewrichten. Het geeft pijn, stijfheid en zwelling in de gewrichten van bijvoorbeeld de handen, polsen, enkels of voeten. Meestal zijn de verschijnselen zowel links als rechts in dezelfde gewrichten aanwezig. Door de ontsteking wordt het gewricht dik en gevoelig, soms ook warm. Op den duur raken de gewrichten beschadigd.

Oorzaak
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het lichaam afweerstoffen maakt tegen eigen lichaamscellen, in dit geval van de gewrichten. Hierdoor ontstaat een ontsteking die het gewricht verder beschadigt. Het is onbekend waarom het lichaam zich keert tegen de eigen cellen.

Werking
Anakinra remt in het lichaam het effect van bepaalde eiwitten, de interleukines. Deze eiwitten ontstaan bij ontstekingen zoals bij reuma. Ze verergeren de ontsteking, waardoor weer nieuwe interleukines vrijkomen. Door de interleukines te remmen wordt dit proces doorbroken.

Anakinra is een DMARD: een zogenaamde Disease Modifying Antireumatic Drug. Dit zijn medicijnen die de schade aan de gewrichten door reuma kunnen afremmen. Ze hebben geen snel effect op de pijn, maar kunnen de ontstekingsverschijnselen onderdrukken.

Behandeling
Artsen schrijven anakinra voor als andere DMARD’s onvoldoende werken. Het wordt meestal gebruikt in combinatie met methotrexaat, ook een DMARD.

Effect
Net als de andere DMARD`s werkt anakinra niet meteen. De werking is meestal binnen enkele weken merkbaar.

Juveniele idiopathische arthritis (jeugdreuma, reuma bij kinderen)

Artsen schrijven anakinra soms voor bij kinderen met gewrichtsontstekingen, zoals juveniele idiopathische artritis (jeugdreuma). Verder bij de ziekte van Still bij kinderen. Dit is een vorm van jeugdreuma, waarbij koortspieken, gewrichtsklachten en een lichte huiduitslag optreden.

Bij jeugdreuma zijn bepaalde gewrichten ontstoken. Het geeft pijn, stijfheid en zwelling in de gewrichten van bijvoorbeeld handen, polsen, enkels of voeten. Door de ontsteking wordt het gewricht dik en gevoelig, soms ook warm. Op den duur kunnen de gewrichten beschadigd raken of kan groeiachterstand optreden.

Werking en effect
Anakinra remt in het lichaam het effect van bepaalde eiwitten, de interleukines. Deze eiwitten ontstaan bij ontstekingen zoals bij reuma. Ze verergeren de ontsteking, waardoor weer nieuwe interleukines vrijkomen. Door de interleukines te remmen wordt dit proces doorbroken. Hierdoor vermindert de ontsteking en wordt de jeugdreuma afgeremd.

Anakinra is een DMARD: een zogenaamde Disease Modifying Antirheumatic Drug. Dit zijn medicijnen die de schade aan de gewrichten door reuma kunnen afremmen. Ze hebben geen snel effect op de pijn, maar ze kunnen de ontstekingsverschijnselen onderdrukken. De klachten als pijn en stijfheid nemen meestal na enkele weken af.

Behandeling
Artsen schrijven anakinra voor als andere DMARD’s, zoals sulfasalazine of methotrexaat, onvoldoende effect hebben.

Koorts

Koorts is een verhoging van de lichaamstemperatuur boven de 38 graden. Het is meestal een reactie van het lichaam op infecties met bacteriën of virussen. In zeer zeldzame gevallen is er echter een andere oorzaak voor de koorts, namelijk een foutje in het DNA. De naam van deze ziekte is CAPS, dit staat voor cryopyrine geassocieerde periodieke symptomen.

Er zijn verschillende vormen van CAPS. Sommige ontstaan direct na de geboorte, andere ontstaan op kinderleeftijd. Namen voor deze verschillende vormen zijn: het CINCA-syndroom, het Muckle-Wells syndroom en familiaire koude urticaria.

Oorzaak
Door het foutjein het DNA maakt het lichaam te veel van het eiwit cryopyrine aan. Dit eiwit zorgt op zijn beurt dat de afweer van het lichaam te hard gaat werken. Hierdoor worden veel ontstekingseiwitten (interleukines) gemaakt. Het gevolg is dat er koortsaanvallen, gewrichtsklachten, galbulten of ontstekingen in ogen en oren ontstaan. In ernstige gevallen raken de hersenen ontstoken, waardoor het kind ernstige hoofdpijn, epilepsie of groeiachterstand krijgt.

Werking
Anakinra remt de ontstekingseiwitten (interleukines). Hierdoor verminderen de ontstekingen en nemen de koortsaanvallen af. De werking is meestal binnen enkele weken merkbaar.

COVID-19 (corona)

COVID-19 is de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2. Coronavirussen leven in de neus en de keel. Ze kunnen zich verspreiden van mens tot mens door bijvoorbeeld hoesten, niezen of door te zoenen.

Verschijnselen 
Bij een groot deel van de besmette mensen verloopt deze ziekte zonder ernstige verschijnselen. Maar vooral bij mensen met een verminderde afweer, zoals ouderen en langdurig zieken, kan dit ernstig verlopen. Deze mensen kunnen een longontsteking krijgen en hieraan overlijden.

Milde verschijnselen die veel voorkomen:

• verkoudheidsklachten zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen en keelpijn;
• hoesten;
• benauwdheid;
• koorts;
• plotseling verlies van reuk en/of smaak (zonder neusverstopping).

Heeft u een van deze klachten? Laat u zich dan testen. Wilt u meer weten over het testen op COVID-19? Kijk dan op de website van het RIVM.

Behandeling en effect
De milde klachten van COVID-19 verdwijnen meestal vanzelf. Artsen schrijven anakinra alleen voor bij mensen ernstig ziek zijn en een longontsteking hebben door COVID-19 en die extra zuurstof nodig hebben. Het kan de kans verlagen dat u aan COVID-19 overlijdt. 

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Roodheid, blauwe plekken, jeuk en zwelling op de plaats van injectie

  Deze verschijnselen zijn voorbijgaand. Nadat u het 1 maand heeft gebruikt, verminderen deze bijwerkingen meestal.

  Wissel de plek van injectie af om dit te voorkomen. U kunt anakinra in uw buik, dij of in de buitenkant van uw bovenarm spuiten. Overleg met uw arts bij zwellingen op de huid.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Hoofdpijn

• Te veel cholesterol in uw bloed

  Uw arts zal uw bloed regelmatig hierop controleren.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Meer kans op infecties, zoals verkoudheid, bronchitis, longontsteking of huidinfecties

  Infecties ontstaan eerder omdat de lichaamseigen afweer is verminderd. Een van de oorzaken is dat de aanmaak van witte bloedcellen is verminderd. Uw arts zal daarom uw bloed regelmatig controleren. Krijgt u koorts of verschijnselen van een infectie, raadpleeg dan altijd uw arts.

• Tekort aan bloedplaatjes. Hierdoor heeft u meer kans op bloedingen. Raadpleeg uw arts bij onverklaarbare blauwe plekken of bloedneuzen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag en jeuk. Raadpleeg dan uw arts. Zeer zelden ontstaat een ernstige overgevoeligheid met benauwdheid, zwelling van tong, lippen, gezicht en keel, moeite met slikken, duizeligheid, snelle hartslag of zweten. Waarschuw dan direct een arts.

  U mag dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan het apotheekteam door dat u overgevoelig bent voor anakinra. De apotheek kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Leverontsteking, soms te merken aan een gele verkleuring van uw huid of oogwit.

  Neem contact op met uw arts, als u dit merkt.

• Ernstige vorm van hoge bloeddruk in de longslagader. Waarschuw uw arts bij kortademigheid, pijn op de borst, flauwvallen en vocht in de benen.

• Longproblemen. Neem contact op met uw arts bij hoesten en bemoeilijkte ademhaling.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik anakinra gebruiken met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Vaccins. Overleg met uw arts als u gevaccineerd gaat worden. Bepaalde vaccins mag u niet gebruiken. Anakinra vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en verhoogt de kans op bijwerkingen ervan. Dit betreft onder andere bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin, rotavirusvaccin en BCG-vaccin.
  Bij andere vaccins moet u soms een extra vaccinatie krijgen of moet uw bloed onderzocht om te kijken of het vaccin goed heeft gewerkt. Dit betreft onder andere influenzavaccin, tetanusvaccin en vaccin tegen baarmoederhalskanker.
• Bepaalde medicijnen tegen reuma of andere chronische ontstekingen, namelijk de TNF-alfa-remmers adalimumab, certolizumab, etanercept, golimumab en infliximab. Deze medicijnen verminderen uw weerstand, net zoals anakinra. Hierdoor kunt u sneller infecties oplopen. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. De werking of bijwerkingen van deze medicijnen kunnen veranderen. Overleg hierover met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden, alcohol drinken en alles eten? 
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden.
Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend.

Gebruik daarom tijdens en tot en met 6 maanden na de laatste injectie betrouwbare anticonceptie. Bijvoorbeeld de pil of condooms.

Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kan uw arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn, waarvan wel bekend is dat het veilig is voor u en het kind.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk voor de baby is. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?
Als u het medicijn zelf gaat toedienen krijgt u instructie van uw arts of verpleegkundige. Anakinra moet u vlak onder de huid inspuiten. 
Kies elke keer een andere injectieplaats, dat verkleint de kans op pijn en zwelling van de injectieplaats. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor plekken in uw dij, buik of de achterkant van uw bovenarm.

Wanneer? 
U gebruikt de injectie 1 keer per dag. Kies hiervoor steeds hetzelfde moment van de dag. U vergeet dan minder snel een dosis.

Hoelang? 
Het kan enkele weken duren voor u iets merkt van het gunstige effect van dit medicijn. U kunt eerder wel last krijgen van sommige bijwerkingen. Het is de moeite waard het gebruik toch door te zetten. Voor veel mensen weegt het voordeel van het gebruik uiteindelijk op tegen het nadeel.